Nội soi đại tràng (Colonoscopy) là một trong những phương pháp chẩn đoán hình ảnh quan trọng, giúp phát hiện sớm các bệnh lý nguy hiểm tại đại tràng và trực tràng như polyp, viêm loét, thậm chí ung thư. Đây là thủ thuật được các bác sĩ tiêu hóa khuyến nghị trong thăm khám, tầm soát và điều trị nhiều bệnh lý đường ruột.
Nội soi đại tràng để làm gì?
Nội soi đại tràng là gì?
Nội soi đại tràng (colonoscopy) là thủ thuật sử dụng một ống soi dài, mềm, linh hoạt có gắn camera siêu nhỏ ở đầu để quan sát toàn bộ đại tràng và trực tràng. Trong quá trình soi, hình ảnh bên trong ruột sẽ được truyền trực tiếp lên màn hình, giúp bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng niêm mạc, phát hiện tổn thương bất thường và xử lý ngay nếu cần thiết.
Quy trình nội soi đại tràng với ống soi có gắn camera
Ngoài mục đích chẩn đoán, nội soi còn cho phép cắt bỏ polyp, lấy dị vật, sinh thiết mẫu mô để làm xét nghiệm. Đây được xem là phương pháp vừa chẩn đoán vừa điều trị hiệu quả.
Vì sao cần nội soi đại tràng?
Có nhiều lý do khiến bạn cần được chỉ định nội soi đại tràng, bao gồm:
1. Chẩn đoán các triệu chứng bất thường
Đau bụng kéo dài, chảy máu trực tràng, đi ngoài ra máu.
Tiêu chảy mạn tính, rối loạn tiêu hóa không rõ nguyên nhân.
Sút cân, thiếu máu chưa xác định được nguyên nhân.
2. Tầm soát ung thư đại trực tràng
Nội soi đại tràng giúp tầm soát ung thư đại trực tràng
Theo khuyến nghị, người từ 45 tuổi trở lên và có nguy cơ trung bình (không có yếu tố nguy cơ nào khác ngoài tuổi tác) nên nội soi định kỳ 10 năm/lần.
Nếu có tiền sử gia đình mắc ung thư đại trực tràng hoặc đã từng phát hiện polyp, bác sĩ có thể chỉ định soi sớm và thường xuyên hơn.
3. Theo dõi sau khi phát hiện polyp
Người từng có polyp đại tràng cần tái nội soi để kiểm tra và loại bỏ polyp mới, giảm thiểu nguy cơ phát triển thành ung thư.
4. Điều trị bệnh lý
Nội soi cũng được áp dụng trong điều trị, chẳng hạn như cắt polyp, lấy dị vật hoặc đặt stent ở đại tràng.
Nguy cơ khi nội soi đại tràng
Nội soi đại tràng nhìn chung an toàn. Tuy nhiên, giống như bất kỳ thủ thuật y khoa nào, vẫn có một số biến chứng hiếm gặp:
-
Phản ứng với thuốc an thần hoặc gây mê.
-
Chảy máu tại vị trí sinh thiết hoặc nơi cắt polyp.
-
Thủng thành ruột già hoặc trực tràng (rất hiếm gặp).
Trước khi tiến hành, bác sĩ sẽ trao đổi rõ ràng về nguy cơ và yêu cầu người bệnh ký giấy đồng ý thực hiện.
Chuẩn bị trước khi nội soi
Chỉ nên uống nước lọc trước khi nội soi
Để đảm bảo kết quả chính xác, người bệnh cần làm sạch đại tràng trước khi nội soi. Các bước chuẩn bị thường bao gồm:
-
Chế độ ăn: Tránh ăn thức ăn đặc vào ngày trước nội soi. Chỉ nên uống nước lọc, nước dùng trong, trà, cà phê không sữa, nước có ga. Tránh các loại nước màu đỏ vì dễ nhầm với máu trong khi soi.
-
Thuốc xổ: Bác sĩ sẽ kê thuốc xổ đặc biệt, thường uống vào đêm trước hoặc chia thành 2 lần (đêm trước và sáng ngày soi).
-
Điều chỉnh thuốc: Báo cho bác sĩ tất cả các loại thuốc đang sử dụng, đặc biệt là thuốc huyết áp, tim mạch, tiểu đường, bổ sung sắt hoặc thuốc chống đông máu (warfarin, rivaroxaban, clopidogrel…). Có thể cần điều chỉnh liều hoặc ngưng tạm thời.
Quy trình nội soi
-
Người bệnh sẽ mặc áo choàng và được gây mê hoặc an thần để giảm cảm giác khó chịu.
-
Bác sĩ đưa ống soi qua trực tràng, bơm không khí hoặc khí CO₂ để làm phồng đại tràng, giúp quan sát rõ hơn.
-
Camera ở đầu ống sẽ truyền hình ảnh trực tiếp lên màn hình để bác sĩ quan sát.
-
Nếu cần, bác sĩ sẽ tiến hành sinh thiết hoặc cắt bỏ polyp ngay trong quá trình soi.
-
Thủ thuật thường kéo dài khoảng 30 – 60 phút.
Sau khi nội soi
-
Người bệnh cần nghỉ ngơi khoảng 1 giờ để tỉnh táo hoàn toàn sau thuốc an thần.
-
Trong ngày, không nên lái xe, làm việc hoặc đưa ra quyết định quan trọng.
-
Có thể gặp tình trạng đầy hơi, xì hơi hoặc khó chịu bụng nhẹ. Tình trạng này sẽ cải thiện nhanh chóng nếu đi lại nhẹ nhàng.
-
Một lượng nhỏ máu trong lần đi tiêu đầu tiên sau nội soi thường là bình thường. Tuy nhiên, nếu chảy máu nhiều, có cục máu, đau bụng dữ dội hoặc sốt thì cần liên hệ ngay với bác sĩ.
Kết quả nội soi
-
Kết quả âm tính: Không phát hiện bất thường. Người ở nhóm nguy cơ trung bình có thể lặp lại nội soi sau 10 năm.
-
Kết quả dương tính: Phát hiện polyp hoặc mô bất thường. Đa số polyp là lành tính nhưng một số có thể tiền ung thư. Các mẫu được cắt bỏ sẽ gửi đi xét nghiệm giải phẫu bệnh.
Nếu phát hiện nhiều polyp, polyp lớn hoặc có đặc điểm nguy cơ, bác sĩ sẽ khuyến nghị tái nội soi sớm hơn hoặc điều trị chuyên sâu.
Nội soi đại tràng không chỉ giúp phát hiện sớm bệnh lý đường ruột mà còn đóng vai trò quan trọng trong tầm soát và phòng ngừa ung thư đại trực tràng. Đây là thủ thuật an toàn, hiệu quả và cần được thực hiện định kỳ theo khuyến nghị y khoa, đặc biệt với những người trên 45 tuổi hoặc có yếu tố nguy cơ cao.
Theo: Mayo
